2016-04-25

Apirileko kantuak

Gaur basora buelta bat egitera joan naiz. Arakil ibaia Kaxetako zubitik zeharkatzean martin arrantzalea ibaia guruzatzen ikusi dut. Ibai ertzeko altzetan jauzika erregetxo bekainzuria eta trunkuan itsasita garrapoa ere azaldu da.Txinbo kaskabeltza eta txioa ere ez ziren urrun. Iñere arruntak eta azpizuriak trenbidean berriz ikusi ditut. Beleak beren erronda egiten eta txirriskila nahiz kardelin politta eta krabelin zakarra elorri gainetan. Basoan barrena, gerritxoriak, txontak, gaztatxoriak, amilotx urdinak eta buztanluzeak guztiak elkarrekin adarretik adarrera. Aurrerago pagausoa edo torkaza urruka. Zubaateko gurutzean isiltasunean entzun daitezke kukua kantaz, baita ikusi ere basoko sabaiko arrama idor batean. Okilaren mailu hotsa urrunean. Artabakartik gora, Arbizuko mugako pareta ondoan, uda txirta bat somatu dut belardi txikiko elorrietan konfiatuta niri begira. Kaskabeltz txikia ere ikusi dut gaztatxorien atzetik haritz zahar ustelez betetako aldapan. Serlo gainera iritsita, bueltako bidea hasi dut. Okil berderik ikusiko ote nuen, baina ezin izan dut topatu, eskuxoak bai erruz. Beherago herritterriak, zozoak, birigarroak eta txantxalingorriak basoan, Ibaian berriz kuartza hauskara eta miru beltz eta gorriak soroak behatzen, otetxoriak hesien gainean. Urrunean sai arreak biraka, eta etxeetara gerturatzean karraka, pinpintxoriak, tordantxa eta buztangorriak paretatxoriekin espazioa partekatzen tortola turkiarren kantua entzunaz. 37 espezie egun bakarrean, harrigarria da gure inguruko naturak duen aniztasuna.

Kukua kantaz

Hoy he ido a dar una vuelta al bosque. Al cruzar el río Arakil por el puente de Kaxeta he visto un martín pescador  atravesando el río. En los alisos de la ribera he visto saltar entre las ramas a los reyezuelos listados y un trepador azul asido en el tronco. Las currucas capirotadas y los mosquiteros no andaban lejos. Junto a las vías del tren otra vez las golondrinas y los aviones. Las cornejas haciendo su ronda, y los verdecillos con los jilgueros y los verderones sobre los espinos. Al adentrarme en el bosque los pinzones, el agateador, los carboneros y los herrerillos se mezclan con los mitos de rama en rama.  El run-run de la paloma torcaz se siente en el aire. Más adelante, en la cruz de Zubaate se oye y se ve el cuco sobre el techo del bosque, cantando en una vieja rama de un roble marchito. El martilleo del pico picapinos a lo lejos. En Artabakar, junto a los lindes de Arbizu un bisbita arbóreo confiado me mira sin prisa. También he podido ver un carbonero palustre  persiguiendo carboneros comunes en esta zona de viejos robles semipodridos agujereados. Al coronar el monte Serlo, comienzo el descenso. No he podido ver a ningún pito real, aunque si muchos arrendajos gritando entre los arboles. Más abajo los chochines, petirrojos, mirlos y zorzales me acompañan en el camino. Ya en el río veo una garza real, sobre los campos los dos milanos, el real y el negro otean el horizonte mientras la tarabilla común se posa en las vallas. En la lejanía los buitres leonados, cerca de las casas las urracas, las lavanderas, los estorninos negros y los colirrojos tizón comparten el espacio con los gorriones y las tórtolas turcas. 37 especies en un día, es increíble la diversidad de nuestro entorno.


2016-04-24

Iritsi dira iñere azpizuriak

Gaur arratsaldean trenbide parean iñere ugari somatu ditut airean. Batzuk iñere arruntak baziren ere, besteak iñere azpizuriak (Delichon urbicum) ziren. Arruntak buruan gorria du eta buztanean antena antzeko luma bi, bestalde azpizuriak buztan gaina zuria du. Lehen aldiz aurten, uda bertan pasatuko dute eta udazkenean utziko gaituzte. Bitartean Akerrauntzako etxeetan kabiak egiten saiatuko dira, urtetik urtera gutxiago badira ere saiatzen direnak. Orain sorbeltzak baino ez dira falta iñere guztiak gurean egoteko.

Iñere azpizuria
(Delichon urbicum)


Esta tarde he podido observar aviones comunes (Delichon urbicum) cerca de las vías del tren. Mezclados con golondrinas comunes,  la mayoría eran  aviones. Ambas especies son fácilmente diferenciables por el toque rojo en la cabeza y las plumas de la cola en forma de antena de la golondrina, frente a las alas cortas y obispillo blanco del avión. Hoy los he visto por primera vez este año, no nos dejarán hasta el otoño. Mientras tanto, aunque su número desciende cada año, intentarán criar en los nidos que visitan en los edificios de Akerrauntza. Ya solamente nos quedan por observar a los vencejos comunes que llegarán en breve para tener entre nosotros a las tres especies que el que nunca las ha distinguido suele llamar golondrinas.

2016-04-22

Kukua Sandindeien kantaz

Gaur arratsaldean basoko haritz eta pagoak berdez estaltzen hasiak diren honetan kukua (Cuculus canorus) entzun dut lehen aldiz aurten. Dirua nuen boltsikoan eta ondorioz diru arazorik ez omen dut izango aurten. Diotenez entzuten den lehen aldian baino ez omen du funtzionatzen honek, dirurik ez baduzu arazo ekonomikoen seinale.  San Markosen (apirilak 25) kuku eta San Pedrotan (ekainak 29) mutu dio esaerak. Oraindik hiru egun falta dira data horretarako, eta ekainarte badugu beta hegazti bitxi honen kantua aditzeko. Beste hegaztien kabitan arraultzak jarriz, behin heldu bilakatzean, etorri zen lekura itzuliko da, hegoalde urrunera.


Kukua 
(Cuculus canorus)


Esta tarde,  al tiempo que las hayas y los robles se vuelven verdes, he escuchado por primera vez este año el canto del cuco (Cuculus canorus). Dicen que si tienes dinero en el bolsillo cuando lo escuchas por primera vez, ese año no te faltará el dinero. Si no lo tienes puede que tengas apuros económicos. También dice un refrán en euskera que el cuco canta desde San Marcos (25 de abril) a San Pedro (29 de junio) que es cuando enmudece. Este año se ha adelantado tres días, pero todavía tenemos para rato. Sus huevos los cuidarán unos padres de adopción pensando que su hijo sigue creciendo hasta triplicarlos en tamaño, una vez que madure partirá hacia el sur del que vino.

2016-04-18

Buztanzuri grixa Ferdaien

Gaur Agurainen buztanzuri grix ar bat ikusi dut goizean eta garai honetan pasan dabiltzala jakinik, arratsaldean Arbizura iritsi ote diren irten naiz buelta bat ematera. Udaberriko hegazti hau larreetan ikus daiteke, noizbehinka hegalditxo bat egin eta hesi baten gainean kokatu daitekelarik. Kosta zait ikustea baina azkenerako Ferdaiko larre batean buztanzuri grix (Oenanthe oenanthe) eme bat ikusi dut belardi batean. Udaberriko egun polita zizak eta guzti bidean aurkiturik, afaltzeko prest!

Buztanzuri grix arra 
(Oenanthe oenanthe)

2016-04-17

Arrano sugezalea sugea harrapatzen

Gaur Ilerdin arrano sugezalea (Circaetus gallicus) ikusi dugu berriz. Oraindik ere gure artean dabil martxotik hasita. Pasan zebilelakoan baina oraindik ere bertako giroa egokitzat hartu duela dirudi. Gaur arratsaldean zeruan ikusi eta haize korronteak probestuz denbora bat airean itxaron du begiratu bat emateko. Halako batean, bi hankak zuzen lurrerantz hegoak uzkurturik borrokaldi labur bat izan du sasi artean. Hegan irtetzean suge bat zeraman mokotik zintzilik irensten zuen bitartean. Agian sugegorri bat tamaina eta lodieragatik. Airean irentsi eta bere errondarekin jarraitu du gizakien presentziari izukaitz. Ea gehiagotan ikusten dugun hemendik!

Grabatu ez dugunez hona hemen antzeko irudi batzuk:

2016-04-05

Arrano txikia Utzubarren

Gaur eguerdian arrano txikia (Hieraaetus pennatus) agertu da Utzubargo baso gainean. Bi miru beltz erasoan zituen. Harrapari txuri-beltz hau txiki xamarra denez, bele, miru eta beste hegazti askoren erasoak jasan ohi ditu hegan doanean. Gainontzekoek beren ehiza eremuetatik erraz uxatzen dute arrano txikia. Bere buru marroia eta hanka lumatuak erraz ezagutarazten dute neguan ihes egiten duen arrano  hau.



Arrano txikia
(Hieraaetus pennatus)